Henri Toivonen. (1956 – 1986) Το χρονικό των απωλειών

[Stathis]

Πέντε μέρες μετά το δυστύχημα στην Κορσική, το περιοδικό «Motor» δημοσιεύει ένα άρθρο του Martin Holmes. Ο αρθρογράφος παραφράζει ένα κινηματογραφικό τίτλο σημειώνοντας: «Επαναστάτης με αιτία». Δυστυχώς ο «δικός του» επαναστάτης είχε ακόμα χειρότερο τέλος από τον πρωταγωνιστή της ταινίας, James Dean.

Ο Holmes εύστοχα παρατήρησε πως ο Henri Toivonen έσπασε την παράδοση που ήθελε οι νικητές των αγώνων του παγκοσμίου πρωταθλήματος ράλυ να είναι ώριμοι, γεμάτοι εμπειρίες. Ο Henri ήταν ο νεότερος νικητής αγώνα, (μέχρι το 2008 όταν ο συμπατριώτης του, J.M. Latvala του αφαίρεσε το άτυπο αυτό ρεκόρ κερδίζοντας στη Σουηδία) του Π.Π.Ρ.. Συνέβη στο μακρινό 1980 όταν στα 24 του, πήρε το R.A.C., ένα παραδοσιακά δύσκολο, «τυφλό» τότε, γεμάτο παγίδες ράλυ. Μετά από 70 (!) ετάπ άφησε πέντε λεπτά πίσω του ένα όνομα σαν τον Hannu Mikkola ο οποίος το είχε κερδίσει την προηγούμενη χρονιά και θα το κέρδιζε τις δύο επόμενες.

Ήταν η στιγμή που το όνομά του έγινε ευρύτερα γνωστό, όχι μόνο διότι κυριάρχησε μέσα στα δάση, αλλά επειδή έδειξε μια άνεση στο να «ξεζουμίζει», να τελειώνει ένα κορυφαίο αυτοκίνητο, μια αυτοπεποίθηση πολύπειρου και το θαυμαστό, αγωνιστικά πληθωρικό και αυθάδικο κοντρόλ της βόρειας σχολής.

Πέντε χρόνια αργότερα δεν είχε χτίσει αυτό που θεωρείτο ως αδιαμφισβήτητα μεγάλο όνομα, αλλά τον συνόδευε μια επική φήμη. Θα μπορούσε να παρομοιαστεί με τον Gilles. Βασιλιάς χωρίς στέμμα. Είχε ταυτόχρονα την τύχη, μα και την ατυχία να πέσει πάνω σε μια ιδιαίτερη εποχή. Μεγάλο πλήθος εκκωφαντικών ονομάτων και οχήματα που έπρεπε να διαθέτεις πληθωρικό ταλέντο, απεριόριστο αγωνιστικό θράσος και βάθος εμπειριών για να τα σπρώξεις στα όριά τους.


Σε πιο αγωνιστικό κόσμο ζούσε ο Henri στα τέλη του Ά85, αρχές του ΅86; Ας θυμηθούμε τα γεγονότα. Ήταν 29 χρονών, είχε συμβόλαιο με τη Lancia να οδηγήσει την S4 και να αντιμετωπίσει ως team mates τους Alen, Biasion. Απέναντι του θα βρίσκονταν τα S1 με Rohrl, Mikkola, τα 205 T16E2 με Salonen, Kankkunen, τα RS 200 με Blomqvist. Για να μην κάνουμε λόγο για τα μη ανταγωνιστικά 6R4 με Pont, Wilson και τη Celica TCT με Waltegaard. Για να μην λησμονούμε τους Saby, Μ. Eriksson, Κ. Ericsson, Grundel, Carlsson, Weber, Torph που περίμεναν τις ευκαιρίες τους. Το παγκόσμιο βρισκόταν στην πιο ακραία του μορφή με τα κορυφαία αυτοκίνητα να είχαν ίσως περισσότερους από 500 ίππους, τους οποίους διαχειρίζονταν πρωτόλεια συστήματα μετάδοσης και αντίστοιχα ελαστικά. Δεν ήταν ακριβώς αυτοκίνητα. Ψηλά πρωτότυπα ήταν, που έτρεχαν στα ράλυ. Σωληνωτό σασί, χωροδικτύωμα με ισχυρούς κινητήρες, πλαστικά να καλύπτουν τις επιφάνειες και τα ηλεκτρονικά εκτός εφαρμογών.


1000 λίμνες 1984. Henri Toivonen Juha Pironen Lancia 037. Τρίτοι πίσω από Salonen (T16), Alen (037)


Ταυτόχρονα οι αγώνες είχαν ακόμα μια αληθινή διαφορετικότητα, μεγάλο μήκος και αντίστοιχο πλήθος ειδικών. Από Monte και Safari σε Ακρόπολις και Cote dΆIvoire, σε Κορσική και Σουηδικό, σε 1.000 λίμνες και R.A.C. Δεκατρείς αγώνες στο σύνολο όπου για να διακριθείς μέσα σε ένα τέτοιο πάνθεο χειριστών που οδηγούσαν τέτοια οχήματα έπρεπε να κουβαλάς τεράστια χαρίσματα. Όχι μόνο οδηγικά.

Σε τι κατάσταση βρισκόταν εκείνη την εποχή ο ίδιος;
Στα μέσα του Απριλίου του Ά85 συμμετέχει στο Costa Esmeralda με 037. Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα με μεγάλη κόντρα που μοιάζει με ενιαίο 037. Biasion, Cerrato, Bettega, Tabaton, Pregliasco, Preston jr και άλλοι. Με συνοδηγό τον Juha Pironen βγαίνουν και χτυπούν πάνω σε ένα τοίχο. Ο οδηγός τραυματίζεται και κατΆ αρχάς εκφράζονται φόβοι για μόνιμη βλάβη, αλλά τελικά γλιτώνει με κατάγματα σε οσφυϊκούς και θωρακικούς σπονδύλους. Δείχνοντας το χαρακτήρα του, θα επανεμφανιστεί στο παγκόσμιο τον Αύγουστο χωρίς να έχει χάσει τίποτα από την ταχύτητά του. Με την 037 στα «τελειώματά» της και με τον Juha πάλι δίπλα του, μέσα στην πατρίδα του, στην πόλη που γεννήθηκε τη Jyvaskyla, θα χάσει από τους «τετρακίνητους» Salonen (T16), Blomqvist (A2) και τον πολύπειρο συμπατριώτη του Alen (037). Αρχές Οκτώβρη στην Ιταλία δείχνει την ποιότητά του. Ανεβαίνει βάθρο αφήνοντας έναn Alen στη θέση 4, υποκλινόμενος μόνον στο Quattro ενός Rohrl στο T16 ενός Salonen.


San Remo 1985. Henri Toivonen Juha Pironen Lancia 037. Τρίτοι πίσω από Rohrl (Quattro) Salonen (T16), μπροστά από τις υπόλοιπες 037 (Alen, Ceratto, Biasion)


Αφήνοντας το Cote dΆIvoire για τους Ιάπωνες, οι ομάδες παρατάσσονται για την τελευταία μάχη, τέλη Νοεμβρίου στις λάσπες του R.A.C. Πρώτη εμφάνιση της S4. Πρώτη του Henri με δεξί κάθισμα τον Neil Wilson. Τρεις χιλιάδες πεντακόσια χιλιόμετρα με 63 ετάπ. Εκκίνηση από Nottingham. Τερματισμός μετά από 4 ημέρες εκεί. Την ίδια χρονιά που ο Henri πήρε το πρώτο του RAC, το Ά80, η Nottingham Forest πήρε το δεύτερο της Ευρωπαϊκό. Με τεχνικό αλλά και ηγέτη τον Brian Clough. Πέντε χρόνια αργότερα ο «Κλόφυ» είναι ακόμα στη Forrest γράφοντας ιστορία και ο Henri Toivonen σκοράρει τη δεύτερη του νίκη, στην πρώτη εμφάνιση του αυτοκινήτου, την πρώτη και τελευταία του συνοδηγού του, στον πιο πονηρό αγώνα του παγκοσμίου. Δεν είναι μόνο που κέρδισε, είναι που έμεινε στο δρόμο την ώρα που ένας Rohrl βγήκε και εγκατέλειψε. Σε όλη τη διάρκεια του αγώνα ήταν μπροστά ο Alen. Έκανε το λάθος στο τέλος, γλίστρησε σε χιόνια. Έπεσε δεύτερος. Ο ορισμός των ράλυ και του αναπάντεχου. Να χάσει ο Αlen από λάθος, να κερδίσει ο Toivonen δείχνοντας υπομονή.


Henri Toivonen Timo Salonen. Monte Carlo


Δυο μήνες αργότερα η σεζόν ανοίγει παραδοσιακά με Monte. Έναν επίσης, εύκολο στο λάθος αγώνα. Δεξί κάθισμα στην S4 του Henri για πρώτη φορά ο Sergio Cresto. Γυρίζουν στο πριγκιπάτο νικητές, αλλά αυτή δεν ήταν νίκη. Ήταν θρίαμβος. Τέσσερα λεπτά μπροστά από Salonen (Τ16), επτάμισι από Mikkola (Quattro), εννιάμισι από Rohrl (Quattro), δεκαοκτώ από Kankkunen (Τ16), τριαντατόσα, πάντα λεπτά, από Saby (Τ16). Δεύτερη εμφάνιση της S4, δεύτερη νίκη, τρίτη του οδηγού, πρώτη και τελευταία του συνοδηγού. Το άστρο του Toivonen λάμπει και κινείται ολοταχώς προς την καταξίωση. Ο Alen θα εγκαταλείψει από κινητήρα. Η ίδια αιτία θα αναγκάσει τον Henri σε εγκατάλειψη στα χιόνια της Σουηδίας.

Στο Πορτογαλικό με την έξοδο του Joaquim Santos που κόστισε τρεις νεκρούς και περισσότερους από τριάντα τραυματίες θεατές, ο Toivonen και όλοι οι εργοστασιακοί οδηγοί αποφάσισαν να αποσυρθούν από τον αγώνα. Ήταν μια απόφαση που δεν άρεσε στην ομάδα του. Ο Henri θα δηλώσει επΆ αυτού: «Η ομάδα της Lancia δεν επιδέχεται τίποτα άλλο, παρά μόνον νίκες».

Στη σχέση του Φιλανδού με τη S4, υπάρχει και η πληροφορία από το περιθώριο εκείνου τον αγώνα που θέλει τον οδηγό να δοκιμάζει το αυτοκίνητο στο Estoril και να πετυχαίνει χρόνο που τον τοποθετούσε στην έκτη θέση εκκίνησης του G.P. εκείνης της χρονιάς (1΄:18΄΄). Το G.P. είχε κερδίσει ο Mansell (Williams Honda) με poleman τον Ayrton (Lotus Renault) στο 1΄:16΄΄:673. Η λογική και η θεωρεία δεν συναινεί αφού οι F1 της εποχής είχαν σχεδόν δυο ίππους στο κιλό, ειδικά με τις ρυθμίσεις για τους κατατακτήριους, απόδειξη ότι ο Mansell, που πέτυχε τον ταχύτερο γύρο του αγώνα δεν κατέβηκε το 1΄:20΄΄:943. Ακόμα και αν οι τεχνικοί της Lancia είχαν «τουρμπίσει» το μοτέρ εκτός τεχνικού φακέλου αποδίδοντας εξώκοσμη ιπποδύναμη, η τετρακίνηση δεν θα έδινε τέτοιο πλεονέκτημα ώστε να ξεπεράσει τα πιο αργά μονοθέσια του grid. Σε κάθε περίπτωση όμως ο Τoivonen ήταν εκείνος ο οδηγός που στο ελάχιστο χρονικό διάστημα που συνέζησε με την S4, κατάφερε να πάρει το maximum από το αυτοκίνητο.


Sergio Cresto, Henri Toivonen


Επόμενη συνάντηση στην Κένυα. Στο Safari η ομάδα θα κατέβει με τις 037 και τους Alen, Biasion, Preston jr. Το αποτέλεσμα ήταν μια τρίτη θέση για τον Φιλανδό πίσω από τις ΤCT των Waltegaard και Torph, εγκαταλείψεις για τους υπόλοιπους. Σχεδόν ταυτόχρονα όμως, στέλνει τους Toivonen Cresto με μια S4 στο Costa Smeralda του Πανευρωπαϊκού να μαζέψουν εμπειρίες και χιλιόμετρα. O οδηγός νικά τις κακές μνήμες του Ά85 με τον ύπουλο τραυματισμό αλλά και τον Zanussi (με T16), ενώ ο συνοδηγός του σκοράρει την έκτη νίκη του στο Eυρωπαϊκό (είχε ήδη 4 με Capone, μια με Zanussi).

Είναι 18 Απριλίου όταν ολοκληρώνεται το Costa Smeralda και από τη νότια Σαρδηνία, λίγες μέρες αργότερα φθάνουν στην Κορσική για τον πέμπτο αγώνα του παγκοσμίου πρωταθλήματος. Ο ΚΚΚ έχει 36 βαθμούς, ο Αlen 27, ο Toivonen με τρεις εκκινήσεις, μια νίκη (Monte), μια εγκατάλειψη (Σουηδία), μια απόσυρση (Πορτογαλία) έχει περιοριστεί στους 20. Η νίκη, αν θέλει να τον υπολογίζουν για σοβαρό διεκδικητή είναι απαραίτητη. ΕξΆ άλλου αν νικήσει εκεί, στην άσφαλτο, που αλλού θα χάσει, αν μείνει πάνω στο δρόμο;

Δεν είναι στα καλά του. Υποφέρει από γρίπη. Έχει ανεβάσει πυρετό. Είναι με φάρμακα. Το μαρτυρά και η εικόνα του από το οπτικό υλικό που διασώζεται. Κόντρα στην κατάσταση και παρά το γεγονός ότι δηλώνει ένα προβληματισμό για το πόσο δύσκολο είναι να οδηγηθεί αυτό το τόσο δυνατό αυτοκίνητο σε εκείνους τους δρόμους, είναι ήρεμος και κερδίζει την μια ετάπ μετά την άλλη. Για να εκφράζει κάτι τέτοιο ο Φιλανδός μπορούμε να υποπτευθούμε ότι εκείνη την ημέρα, εκείνη η S4 ήταν αφύσικα δυνατή και να υποθέσουμε ότι ήταν ακραία δύσκολη στο να οδηγηθεί.

Να τεθεί υπΆ όψιν ότι η Κορσική εκείνη την εποχή, ήταν ένας αφάνταστα κουραστικός αγώνας. «Μόνον» με 26 ετάπ οι οποίες όμως είχαν συνολικό μήκος 1017 χιλιομέτρων, όταν το «Ακρόπολις» είχε 38 ετάπ 575 χιλιομέτρων, το Σουηδικό 30 με 558, οι χίλιες λίμνες 47 με 382 και ούτω καθΆ εξής. Για να γίνει αντιληπτό, ας τεθεί επίσης υπΆ όψιν ότι ο συνολικός χρόνος του νικητή ήταν σχεδόν 12 ώρες, όταν στο «Ακρόπολις» ήταν 7, στις 1000 λίμνες τρεισήμισι, στο R.A,C. πεντέμισι. Δώδεκα ώρες καθαρά οριακής οδήγησης με group B έκαναν την Κορσική μια εξοντωτική αναμέτρηση, ειδικά επειδή γινόταν σε άσφαλτο, ειδικότερα με μια S4, ειδικότατα με τη συγκεκριμένη S4 και ας συνυπολογιστεί ότι ο Toivonen ασθενούσε, με ότι αυτό σημαίνει η φαρμακοληψία συγκεκριμένων συνταγών.

Δεύτερη μέρα του αγώνα. Προηγείται κάτι περισσότερο από δύο λεπτά. Δύο Μάιου 1986. Μεγάλη Παρασκευή της Ορθοδοξίας. Εκκινεί την 18η ετάπ την Corte – Taverna, γνωρίζοντας ότι δεν μπορεί να χάσει εύκολα πια με την πρωτοπορία που έχει χτίσει. Οδηγεί με το νο 4 στις πόρτες. Το ίδιο νούμερο, το 4, είχε και στην περσινή (Ά85) Κορσική ο Attilio Bettega με την 037 ο οποίος επίσης στις δύο Μαΐου, πρώτη μέρα του αγώνα το ΅85, στην 4η ειδική διαδρομή, Zerubia, βγήκε, χτύπησε ένα δένδρο και σκοτώθηκε επί τόπου. Ο συνοδηγός του Maurizio Perissinot βγήκε από το αυτοκίνητο χωρίς τραύματα. Τα group B αυτοκίνητα είχαν δώσει το στίγμα τους. Δεν συγχωρούν.

Στο 7ο χιλιόμετρο της 18ης εταπ της Κορσικής του Ά86 θα δώσουν και το τελευταίο στίγμα τους. Σε μια κλειστή αριστερή, σε ένα σημείο όπου δεν υπήρχε κανείς, κριτής ή θεατής, η S4 των Toivonen Cresto δεν έστριψε, βγήκε από το δρόμο, τουμπάρισε και εξερράγη. Το πλήρωμα βρήκε τραγικό θάνατο δεμένο στις θέσεις του.



Αυτό που περίσσεψε από το αυτοκίνητο ήταν το παραμορφωμένο χωροδικτύωμα. Όταν λίγες ώρες αργότερα το ανέσυρε ο γερανός από τα πρανή του δρόμου, εκ των πραγμάτων, δεν μπορούσε να δώσει πληροφορίες για το τι συνέβη.

Η απώλεια του πληρώματος, σηματοδότησε και το τέλος της κατηγορίας Β, μια εξέλιξη που συνοδεύτηκε με αρκετή φημολογία. Η υπερβολική έλξη που ασκούσαν στο κοινό τα οχήματα της ομάδας Β είχε ξεπεράσει την αίγλη της F1. Το παράλογο που εξέφραζαν οι θεατές κυρίως σε Ιταλία και Πορτογαλία όπου τα Quattro τα Τ16 και οι S4, ντριφτάριζαν με τριψήφια νούμερα κατά κυριολεξία στις πατούσες της απροσπέλαστης ανθρωπομπαριέρας έπρεπε να τελειώσει. Ο απόκοσμος ήχος των πεντακύλινδρων, τα «σκασίματα», οι ανάσες με τις υπερπληρώσεις εκείνων των μονάδων ισχύος που κανείς δεν ήξερε πόσο απέδιδαν, με τις ατελείωτες γωνίες και τις πρωτόγνωρες επιταχύνσεις σε κάθε επιφάνεια, ήταν σχεδόν εκτός ελέγχου για την Ομοσπονδία. Το πλήρωμα που ξεψύχησε εκείνη την Μεγάλη Παρασκευή έδωσε την αφορμή στον Jean Marie Balestre, ο οποίος την ίδια μέρα κιόλας την «σταύρωσε»,την τέλειωσε την κατηγορία. Υπήρξε και η πλευρά που υποστήριξε ότι η FISA, άργησε να κινητοποιηθεί. Τα αυτοκίνητα ήταν πολύ δυνατά, πολύ επικίνδυνα κατέθεταν, και αυτή ιστορία έπρεπε να είχε τελειώσει νωρίτερα.

Ψύχραιμος στην τοποθέτησή του, έμπειρος στα αγωνιστικά τόσο ως δημοσιογράφος όσο και ως συνοδηγός, ο John Davenport,υποστήριξε ότι αυτό που χρειαζόταν επιμελητεία ήταν μόνον το θέμα των καυσίμων και της παροχής τους και η διαχείριση του θεατών κατά τη διάρκεια των ετάπ.

Όπως και να είχε το θέμα, οι αγώνες ράλυ έχασαν τότε την Ford και την Audi που απεσύρθησαν άμεσα μετά την Κορσική. Η Φιλανδία έχασε έναν πιθανό επόμενο παγκόσμιο πρωταθλητή, η Erja Toivonen έχασε το σύζυγό της και o Markus και η Arla τον πατέρα τους. Τον 30χρονο,γεννημένο στην Ν. Υόρκη Sergio Cresto, που ήταν ελεύθερος χωρίς παιδιά, τον έχασαν όσοι τον αγαπούσαν.

Άσχημη πολύ, ήταν εκείνη η περίοδος.

Μόλις έξι μέρες νωρίτερα είχε ξεσπάσει το Τσέρνομπιλ. Αν και ακόμα δεν είχε γίνει αντιληπτή η έκταση του προβλήματος, υπήρχε η αίσθηση ότι ήταν κάτι μεγάλο και σοβαρό.

Άλλες 13 μέρες αργότερα θα έχανε τη ζωή στο Paul Ricard, ο Elio «ανολοκλήρωτη συμφωνία» de Angelis, ένας πολύ ξεχωριστός άνθρωπος και οδηγός.

Ο δρόμος της ζωής ήταν και παραμένει στρωμένος με απώλειες._Ν.Σ.Ζ.



https://www.tellingstories.gr

[Nikos]

Παροτι χιλιοειπωμενα και χιλιοδιαβασμενα θεματα καθε φορα που τα συναντας νιωθεις ξανα τα ιδια δυνατα συναισθηματα......τρομερη αυτη η εποχη του Group B.....μυθικα αυτοκινητα και ακομα πιο μυθικες προσωπικοτητες αυτοι που προσπαθουσαν να τα τιθασευσουν και οχι να τα οδηγησουν, μιας και οπως ελεγε ο Ρερλ "ειναι πιο γρηγορα απ τον ανθρωπινο νου".
Μερικες φορες αναρωτιεμαι πως θα ειχε εξελιχθει αυτη η κατηγορια, πως θα ηταν ο μηχανοκινητος αθλητισμος αν δεν ειχε συμβει αυτο το τραγικο ατυχημα με τον Τοιβονεν......