Motorsport : The way we were
Η κατάδυση στο παρελθόν του παγκόσμιου motorsport και η σύγκρισή του με το παρόν, δύσκολα θα φέρει κάποιο άλλο συναίσθημα από τη θλίψη. Το πρόβλημα με τις συγκρίσεις είναι ότι πρέπει να υπάρχει γνώση του παρελθόντος και συνείδηση του παρόντος. Κατά τεκμήριο, επιβάλλεται, και μια ελάχιστη κουλτούρα.
Ούτως εχόντων των πραγμάτων,
η περιήγηση στο παρελθόν μπορεί να είναι βουτηγμένη στον συναισθηματισμό, μπορεί να κρύβει και αυθαίρετες ερμηνείες, μπορεί ακόμα να είναι και ένοχη ιστορικών ακροβασιών. Έστω και έτσι όμως είναι χρήσιμη, αν όχι αναγκαία.
Στην περίπτωσή μας, ο χάρτης του παγκόσμιου μότορσπορ άλλαξε όταν εκφράσεις όπως:
«νομικός σύμβουλος», «τα συμφέροντα της ομάδας», «η προβολή των χορηγών», «η στρατηγική της εταιρείας», «η αξία του σπορ», «ο διαχειριστής των εμπορικών δικαιωμάτων»
καταδυνάστευσαν το σπορ, αλλάζοντάς του το χαρακτήρα. Όταν λοιπόν, ανέλαβαν οι λογιστές και οι νομικοί το παιχνίδι είχε αλλάξει ενώ για αρκετούς είχε χαθεί. Για το πότε ακριβώς συνέβη αυτό οι απόψεις διίστανται.
Το θέμα έθιξε και ο πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής Ari Vatanen στο μανιφέστο του προεκλογικού του αγώνα για τη θέση του προέδρου της FIA.
«Τo μεγαλειώδες μας σπορ χρειάζεται λιγότερο πολιτική και περισσότερο πάθος».
Το κατά πόσο μπορεί αυτό να εφαρμοστεί είναι μια άλλη υπόθεση.
Για τη συνέχεια μια συνοπτική ανασκόπηση των τελευταίων 20 χρόνων.
Πρωταγωνιστές των δύο κορυφαίων θεσμών
Σε επίπεδο WRC ο Tomi Makinen και ο Sebastien Loeb ήταν αναμφίβολα οι πιο πετυχημένοι των τελευταίων 20 ετών. Με 4 συνεχείς τίτλους ο Φιλανδός, με 6 ο Αλσατός, δικαίως κατέχουν τα πρωτεία.
Ποιος θα μπορούσε όμως, να λησμονήσει τις επιδόσεις του Colin, τη δουλειά του Carlos Sainz, τον τελευταίο τίτλο του Juha Kankkunen με τέταρτο διαφορετικό όχημα, τους τίτλους του Marcus Gronholm.
Σε επίπεδο κατασκευαστών η παντοδυναμία του gruppo θα υποχωρήσει στην Ιαπωνική πλημμυρίδα των Subaru, Toyota, Mitsubishi, και η Ευρώπη θα χρειαστεί τη δύναμη των Peugeot, Citroen, Ford ώστε να επανέλθει στην κορφή.
Στην F1, η απώλεια του Ayrton αλλά και η συντριπτική υπεροχή της Scuderia των Todt, Brawn, Schumacher ήταν τα δυο σημαντικότερα γεγονότα. Το κατασκοπευτικό θρίλερ στο οποίο ενεπλάκησαν McLaren και Ferrari και το “crashgate” της Σιγκαπούρης ήταν τα σκάνδαλα που έδειξαν το νέο πρόσωπο του ανταγωνισμού.
Έκδηλη και η αγωνία των κάθε λογής επιχειρηματιών που δεσπόζουν του χώρου, για να προσελκύσουν πελατεία. Τα νυκτερινά σιρκουί, τα διάφορα show, η επιδιωκόμενη στιλβωμένη εικόνα είναι μερικές από τις ενδείξεις. Ακόμα και η επάνοδος του M. Schumacher έχει τα στοιχεία από ένα είδος θεατρικότητας.
Όπως και να έχει, ο τελευταίος τίτλος του Γερμανού, το 2004, είναι πιθανότατα η διαχωριστή γραμμή ανάμεσα στο σήμερα και στο κοντινό χθες, ενώ οι δυο τίτλοι του εξαίρετου Mika Hakkinen η γέφυρα ανάμεσα στο κοντινό και το κάπως μακρύτερο χθες με τις συμπαθείς φιγούρες του Damon Hill, του ξεχωριστού Jacques Villeneuve, του ηφαιστειώδους Nigel Mansel και του καθηγητού Αlain Prost να ξεχωρίζουν.
Έτσι, για να συγκρίνουμε εποχές, ο Hunt προφανώς δεν μπήκε καν στη συλλογιστική να διαφημίσει πάγκους κουζίνας, όπως έκανε ο Alonso. Δεν αποτελεί κριτική για τον πρώτο Ισπανό παγκόσμιο πρωταθλητή, αλλά κρίση για την εποχή του, που τείνει να εμπορευματοποιήσει τα πάντα, να εικονοποιήσει το σύμπαν, να κοστολογήσει οτιδήποτε και τελικά να περιθωριοποιήσει ότι ασύμβατο.
Οι φιγούρες που πέταγαν το τσιγάρο και έμπαιναν στο κόκπιτ ψιθυρίζοντας: «ας το κάνουμε» όπως ο de Portago, ο Harry Shell, o Hunt, o Keke Rosberg, ή ακόμα ο Salonen και ο Kankkunen ελλείπουν και οι συνθήκες δεν θα επιτρέψουν την περαιτέρω ευδοκίμησή τους.
Χαρακτηριστική εικόνα τέλους εποχής ήταν τα δάκρυα του Juha Repo όταν στα 42 του χρόνια, κατάφερε το Ά99, δίπλα στον ΚΚΚ, να κερδίσει στην Αργεντινή. Ο οδηγός του πληρώματος, στον τερματισμό της τελευταίας ετάπ και ενώ o R. Burns είναι στη 2η θέση (2,4 δεύτερα πίσω) ρώτησε τον D. Richard: «Do you want me to…» εννοώντας αν ήθελε να καθυστερήσει στο control του τερματισμού ώστε να περάσει μπροστά Άγγλος. Ο manager απάντησε αρνητικά και ο συνοδηγός δεν μπόρεσε να κρύψει τη συγκίνησή του.
Τρεις μήνες αργότερα όταν το πλήρωμα έφερνε το Impreza πρώτο στον αγώνα της πατρίδας τους, δημοσιογράφος τις, ερώτησε τον οδηγό τι ελαστικά χρησιμοποίησε, ψάχνοντας το μυστικό της εμφάνισης κιΆ εκείνος ήρεμος απάντησε : «Μαύρα, στρογγυλά, Pirelli.»
Οι απόντες.
Όχι τόσο γνωστός, ο Roland Ratzenberger, ήταν ένας συμπαθής Αυστριακός που προσπαθούσε να βρεθεί στο δύσκολο χώρο της F1. Άφησε την τελευταία του πνοή μέσα στην Simtec Ford που οδηγούσε κατά τη διάρκεια των κατατακτηρίων δοκιμών του GP της Imola την τελευταία μέρα του Απριλίου του Ά94.
Την πρωτομαγιά του ΄94 άλλαξε ο χάρτης της F1. Ο θάνατος του Ayrton da Silva Senna, ο οποίος ξεψύχησε στα τσιμέντα της Tamburello, δεν αφαίρεσε μόνον από το σπορ μια χαρισματική φυσιογνωμία αλλά και μια διαφορετική μορφή που θα μπορούσε στο διηνεκές να δημιουργήσει πιο υγιείς πολιτικές.
Τον Ιούλιο του ΅95, έφυγε πλήρης ημερών ο Juan Manuuel “El Maestro” Fangio.Η επίδοση της κατάκτησης 4 τίτλων, χρειάστηκε 46 χρόνια να ξεπεραστεί. Εμβληματική φυσιογνωμία όχι μόνον των χρόνων που πρωταγωνίστησε αλλά και διαχρονικά.
Τον Αύγουστο (28) του 2008 έφυγε άλλος ένας πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής, ο μόνος γηγενής Αμερικάνος στην F1. Ήταν ο Phill Hill που μαζί με την νίκη του στην Monza το Σεπτέμβριο του Ά61 εξασφάλισε και τον τίτλο. Στον ίδιο αγώνα που ο πρωτοπόρος μέχρι τότε της βαθμολογίας Γερμανός ευγενής Wolfgang von Trips έχασε τη ζωή του. Η Γερμανία έπρεπε να περιμένει άλλα 33 χρόνια ώστε, ενωμένη πια, να δει ένα παιδί της στην κορφή του κόσμου.
Στον χώρο των rally, η απώλεια του Michael “the beef” Park την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου μέσα στη Margam, ήταν ένα σοκ όχι μόνον διότι ο συμπαθής εκλιπών άφησε πίσω του σύζυγο και δύο ανήλικα τέκνα, αλλά διότι κάποιοι είχαν πιστέψει ότι οι αγώνες rally στο επίπεδο του κορυφαίου θεσμού είχαν γίνει απόλυτα ασφαλείς μετά την τελευταία απώλεια, του Dr. Rodger “Roi” Freeth το Σεπτέμβριο του Ά93 στην Αυστραλία.
Να θυμίσουμε ότι ο οδηγός και επιστήθιος φίλος του Dr. “Roi” , ο γνωστός Peter Raymond George Bourne, γνωστότερος ως "Possum", χρειάστηκε ψυχοθεραπεία για να μπορέσει να συνεχίσει να ζει και να αγωνίζεται. Αυτό για σχεδόν 10 χρόνια, αφού στα 47 του, το 2003, άφησε τα εγκόσμια, θύμα και αυτός τροχαίου δυστυχήματος.
To πρόβλημα στον Richard Burns διαπιστώθηκε τον Νοέμβριο του 2003, παραμονές του Ουαλικού αγώνα, καθώς διαγνώστηκε όγκος στον εγκέφαλο. Οι μαθηματικές ελπίδες διεκδίκησης του τίτλου εκείνης της χρονιάς εξανεμίστηκαν άμεσα και ο ύστατος αγώνας για τη ζωή ξεκίνησε. Δυστυχώς κράτησε μόλις δυο χρόνια. Τον Νοέμβριο (25) του 2005, ο πρωταθλητής του 2001 και νικητής δέκα αγώνων κατέληξε, στα 34 του χρόνια.
Η παρουσία του Colin McRae στο WRC ήταν η πιο εκρηκτική, η πιο οριακή, η πιο αντισυμβατική του συνόλου των κορυφαίων χειριστών που πέρασαν από το WRC. Ο Σκοτσέζος κατέστρεψε μεγάλο πλήθος από καρότσες, είχε συχνά απρόβλεπτη συμπεριφορά, αλλά περιέφερε έναν αδιανόητο συνδυασμό ταλέντου και θάρρους σε κάθε μέτρο, κάθε ειδικής. Ο Colin στη μέρα του όχι απλά δεν έχανε αλλά τρόμαζε και τους πιο άφοβους με αυτά που ανάγκαζε το αυτοκίνητο να κάνει. Εγκατέλειψε τον μάταιο κόσμο το Σεπτέμβριο (15) του 2007 όταν το Eurocopter που πιλοτάριζε ο ίδιος συνετρίβη πολύ κοντά στο σπίτι του στο Lanark της Σκοτίας.
Ίσως οι πιο συγκινητικές, οι πιο ανθρώπινες στιγμές, τα τελευταία χρόνια να ήταν η απροθυμία δύο ανθρώπων να ξαναβρεθούν στο χώρο από την ώρα που έχασαν τους συντρόφους τους. Ο λόγος εν πρώτοις στον Robert Reid οποίος μετά την διάγνωση του Richard Burns αποστασιοποιήθηκε από το θεσμό.
Την ίδια στάση κράτησε και ο Marko Martin, μετά την έξοδο που είχε στον Ουαλικό αγώνα στις 18 Σεπτεμβρίου του 2005 η οποία στοίχισε τη ζωή στον Michael Park
Η απόφαση των δυο ανδρών να μείνουν εκτός νυμφώνος WRC πιστοποιεί την ισχύ, την μοναδικότητα των ζευγαριών στους αγώνες rally και την έννοια του αληθινού πένθους. Η δήλωση του Εσθονού: «δεν ήταν αυτός συνοδηγός μου, εγώ ήμουν οδηγός του» το επισφραγίζει.
O κόσμος των rally θρήνησε τρεις ακόμα απώλειες στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ο Οve “the pope” Andersson (70) θύμα τροχαίου δυστυχήματος κατά τη διάρκεια αγώνα ιστορικών αυτοκινήτων στη Ν. Αφρική ,(Ιούνιος (11) 2008), ο Harry “sputnik” Kallstrom (70), (Ιούλιος, 13 2009) και ο Penti Airikkala (64) Σεπτέμβριος (30), 2009).
Στη δική μας,
μικρή αυλή, το παρελθόν απομακρύνεται γρήγορα και η ρότα του σβήνει άδοξα στο σήμερα. Η εικόνα του ελληνικού μότορσπορ δεν είναι χειρότερη από την εικόνα των γενικότερων συνθηκών της πατρίδας μας. Είναι το ίδιο παρακμιακή, το ίδιο άδεια.
Όπως και στην υπόλοιπη κοινωνία, αυτό που έλειψε ήταν οι ανιδιοτελείς, εργατικοί, χαρακτήρες που θα έδειχναν στο σπορ τους σωστούς δρόμους.
Η Λέσχη που όριζε τα πράγματα έχει πολλά κοινά σημεία με αυτό που ορίζεται (πια) ως κεντροδεξιά παράταξη. Όπως και αυτή, που από πατριωτικό, εθνοτικό και ολίγον λαϊκό κόμμα κατέληξε ένα άκαρδο, νεοφιλελέυθερο μόρφωμα βουτηγμένο στη διαφθορά, έτσι και η Λέσχη χάνοντας την παραδοσιακή σοβαρότητα και τη συντηρικότητά των πρώτων χρόνων της, μεταμορφώθηκε σε ένα κοντόφθαλμο, ρηχό, αποτυχημένο σχήμα έρμαιο των διαθέσεων ηλικιωμένων επιχειρηματιών και των όψιμων υποστηρικτών τους, που εκπαιδευμένοι στις ανακυβιστήσεις, κάνουν λόγο για τους «ψηλούς» και τους «αγέρωχους».
Μόνο που οι δουλειές δεν πήγαν καλά, τα Μaiora επωλήθησαν, οι σχέσεις διαταράχθηκαν και η ιστορία δεν είχε λαμπρό τέλος.
Η επερχόμενη «απειλή» της Ομοσπονδίας, που επανεμφανίζεται μετά από 17 σχεδόν έτη στο προσκήνιο, ίσως αλλάξει το χάρτη.
Το αν θα θεραπεύσει τις βαριές, χρόνιες ασθένειες είναι ένα ερώτημα.
Σε κάθε περίπτωση, κάπου πρέπει να χρεωθεί η τρέχουσα κατάσταση.
Όλες δηλαδή τις εκφράσεις της παρακμής. Όπως τους τραμπουκισμούς μεταξύ των αγωνιζομένων, τη χρήση πολιτικών μέσων για θέματα αγωνιστικά, τις απειλές, την παραχάραξη οπτικού υλικού ως αποδεικτικού στοιχείου, την αδικαιολόγητη άφεση αμαρτιών.
Δυο ευκαιρίες ξοδεύτηκαν. Η μια στα μέσα της δεκαετίας του Ά60 που καθώς άνοιξε το σπορ σε περισσότερες εισοδηματικές τάξεις, δεν έγινε δυνατό να αναπτυχθεί με σωστό τρόπο. Η δεύτερη δόθηκε και σπαταλήθηκε στο τέλος της δεκαετίας του Ά70 όταν «σκούπισαν» με χαρακτηριστική ευκολία τις τελευταίες εφεδρείες των υγιών δυνάμεων.
Τα γεγονότα των αμέσως επομένων ετών, η διεκδίκηση τίτλων στα πολιτικά δικαστήρια, η ατιμώρητη αναλγησία δεν ήταν αίτια, ήταν αιτιατά.
Το ελληνικό μότορσπορ θα γύριζε πίσω και θα έμενε εκεί.
Κάποτε το «Ακρόπολις» είχε 52 ειδικές. Ανέβαινε στον Όλυμπο, κατέβαινε στο Θεόκτιστο, αντηχούσαν οι εξατμίσεις στο Λάδωνα, σήκωναν σκόνη τα τρακτερωτά στη Δεσκάτη.
Τώρα ;
Ο ίδιος αγώνας το ΄66 είχε 119 συμμετοχές, το Ά77, είχε 203, το Ά78, 184.
Τώρα;
Κάποτε οι ελληνικοί αγώνες ταχύτητας απλωνόντουσαν σε όλη την Ελλάδα. Τατόι Ρόδος, Κέρκυρα, Μίκρα, Βέροια, Ν. Σμύρνη, Χανιά.
Τώρα;
Για έναν φυσιολογικό άνθρωπο, με κοινό νου που θυμάται τον κόσμο 30 - 40 χρόνια νωρίτερα οι ελληνικοί αγώνες βρίσκονται σε μια περιδίνηση από την οποία είναι μάλλον αδύνατο να βγουν.
Διέπονται από μια lumpen λογική, ρυθμίζονται από μια παρακμιακή πρακτική, ελέγχονται από αδιάφορους λειτουργούς, διατηρώντας μια σχετικά ζωντανή βιτρίνα με λίγο drift, λίγο dragster, λίγο historic τα Μ.Μ.Ε. και τις επιτροπές τους.
Όλα τούτα δεν συμμαζεύονται ούτε με κανονισμούς, ούτε με νόμους. Είναι η γενικότερη σύγχρονη κουλτούρα. Είναι η καταραμένη, τρέχουσα πρακτική της ζωής που σχεδόν πάντα μετατρέπει την ατιμία σε δόξα, την σκληρότητα σε χάρη και χαρακτηρίζει σχεδόν κάθε δραστηριότητα.
Νικόλας Σ. Ζαλμάς
tellingstories.gr
Απάντηση με παράθεση
Ζήσε το σήμερα. Για το αύριο δεν ξέρεις.
Αρχικό μήνυμα απο z3 2.2
